پاسخ به سوالات والدین (۱۱) با دیر به خواب رفتن و بیدار شدن های پی در پی فرزندم چه کنم؟

در بخش مشاوره وب سایت شهروند فردا، والدین و مربیان می توانند مشکلات و دغدغه های تربیتی خود را مطرح نموده و پاسخ آن را از رواشناسان و مشاورین شهروند فردا دریافت نمایند.

با سلام 

پسر ۴ ساله ای دارم که از ۲ سالگی در اتاق خودش می خوابد. از نوزادیش خیلی کم خواب بود و خوابش هم سبک بود. هنوز هم شب ها هر یک یا دو ساعت یک بار از خواب بیدار می شود و اگر من در اتاقش نخوابیده باشم به اتاق ما می آید و من را صدا می کند و من باید بروم در اتاقش بخوابم تا او دوباره به خواب رود و دوباره تکرار و تکرار تا صبح! چگونه باید فرزندم را عادت بدهم که اگر از خواب پرید، دنبال من نیاید و دوباره به خواب برود.

با سلام خدمت شما مادر عزیز

مشکلات دیر به خواب رفتن یا بیدار شدن های پی در پی در طول شب جز شکایات عمده والدین در سنین پیش از دبستان است. بر اساس برخی دیدگاه ها، کودکان ۴ تا ۵ ساله با احتساب چرت نیم روز در مجموع به ۱۱ تا ۱۲ ساعت خواب نیاز دارند که رشد سالمی داشته باشند. اما به نظر برخی دیگر از روانشناسان هیچ عدد دقیقی برای ساعات خواب مورد نیاز برای همه بچه‌ها در یك سن خاص وجود ندارد. در هر صورت فارغ از بحث مقدار و میزان خواب مورد نیاز، به صورت مشخص در رابطه با سوال شما مادر گرامی در مورد عادت دادن فرزندتان به خواب مستقل پیشنهادات و راهکار هایی وجود دارد که در ادامه به معرفی و بررسی آن ها می پردازیم. اما پیش از آن شما باید در نظر داشته باشید که اقدام مهم تر در این زمینه شناسایی علل بیدار شدن های مکرر کودکتان است. یکی از علت های شایع در این زمینه اضطراب و ترس از جدایی برای کودکان است. در این زمینه و برای شناسایی و تشخیص دقیق علت این امر به بررسی های بیشتری نیاز است. اما برای آموزش کودکتان برای این که خواب کامل و راحتی داشته باشد، اقدامات زیر را به صورت منظم و منسجم انجام دهید.

الف) تنظیم زمان خواب و پیروی از آن

۱. قبل از این که کودک شروع به مالیدن چشم ها و خمیازه کشیدن کند او را برای خواب آماده کنید که شامل پانزده تا بیست دقیقه زودتر از زمان خوابیدن است.

۲. حدود یک ساعت قبل از خواب تحریک های محیطی مثل نور، صدا و بازی های هیجان انگیز را کم کنید. یک موسیقی آرام و کتاب خوانی بهترین گزینه برای اعلام غیر مستقیم زمان خواب خواهد بود. با انجام دادن این موارد، کودک به خوبی می آموزد یک ساعت دیگر زمان خواب من است.

۳. همیشه ۵ دقیقه قبل از انجام مراسم خواب به کودک اعلام کنید که 5 دقیقه دیگر وقت خواب توست.

۴. می توانید به کمک کودک یک ساعت عروسکی بخرید که او خودش آن را روی ساعت 9 کوک کند تا زمان خواب را به کودک اعلام کند و از کودک خود بخواهید تا او خودش به شما اطلاع دهد. با این کار او احساس بزرگی نیز خواهد کرد.

۵. همیشه برای خواب مراسم خاص داشته باشید و همیشه آن را به همان ترتیب و شیوه اجرا کنید. مراسم خواب می تواند شامل، یک حمام گرم، موسیقی، کتاب خواندن، سپس تاریک کردن اتاق باشد. این مسئله خیلی مهم است. در طول زمان و گذشت روزها کودک به خوبی در می یابد که شما در رسیدن زمان خواب او مصر هستید و خودش هم بهتر می تواند پیش بینی کند که بعد از این مراسم باید بخوابد.

ب) نحوه برخورد با بیدار شدن های مکرر:

۱. هیچ گاه به تختخواب رفتن و خوابیدن را به عنوان تنبیه در مورد کودک به کار نگیرید.

۲. كابوس‌ها برای كودكان ترسناك است، چرا كه آن ها نمی‌توانند فرق بین خیال و واقعیت را تشخیص دهند. پس برنامه‌های تلویزیونی كه فرزندتان تماشا می‌‌كند را با دقت انتخاب كنید، خصوصاً اگر قبل از خواب آن ها را تماشا می‌كند.

۳. برخی کودکان چراغ خواب دوست دارند، برخی ترجیح می دهند در اتاق نیمه باز بماند یا حتی شخصیت کارتونی یا عروسک مورد علاقه شان را با خود به رختخواب ببرند. به خواسته های کودکتان در این مورد توجه کنید و آن ها را رعایت کنید.

۴. قبل از خواب به او بگویید که اتاق را بعد از خوابیدن او ترک می کنید ولی هر زمان که او بخواهد پیشش خواهید آمد.

۵. هنگام بیداری‌های شبانه، نباید کودک را در آغوش گرفت، چراغ را روشن كرد، آواز خواند، حرف زد یا به او غذا داد. همه این فعالیت‌ها تكرار رفتار را تشویق می‌كنند. شما می‌توانید به كودكتان در این سن 5 دقیقه فرصت دهید تا خودش ساكت شود و به خواب رود. اما اگر این اتفاق نیفتد می‌توانید او را بدون بغل كردن (تنها با صحبت كردن و نوازش كردن)‌ آرام كنید، سپس او را ترك كنید.

۶. وقتی کودکان در شب بیدار می شوند، نمی دانند چطور خودشان به خواب روند. بعضی کودکان قادرند با مهارت خود تنظیمی که تا این سن کسب کرده اند، به خواب روند. این مهارت را ما در آن ها ایجاد می کنیم و آن به صورتی است که به آن ها اجازه داده باشیم خودشان تمام تلاش شان را برای به خواب رفتن بکنند. اگر با اولین اعتراض کودک، پیش او بر می گردیم و او را بغل یا نوازش کنیم، وی را تشویق می کنیم تا دوباره کار خود را تکرار کند. لذا برای او فرصتی ایجاد نکرده ایم که خودش مجدداً به خواب رود، بنابراین باید رفتار های خود آرامی را که در طول روز از کودک سر می زند، تشویق کنیم.

۷. در طول روز وقت هایی برای او اختصاص دهید و با کیفیت در کنارش باشید و او را مطمئن کنید که همیشه کنارش هستید و دوستش دارید.

۸. عروسک مورد علاقه اش را بخرید و او را تشویق کنید که هنگام خواب با بغل کردنش آرام می شود.

۹. او را به تنها خوابیدن تشویق کنید. شما می توانید با دادن جایزه هایی به فرزندتان، او را به این امر تشویق کنید. برای مثال با او قرار بگذارید که اگر توانست یک شب را تنها در اتاقش بخوابد، یک جایزه می گیرد. به او اطمینان دهید که اگر به شما نیاز داشت، حتماً به کمکش خواهید رفت.

۱۰. به کمک فرزندتان، اتاقش را بچینید. جای تخت را در حد امکان او مشخص کند. همچنین برای اتاقش چراغ خواب بگذارید تا روشن باشد.

در نهایت این که:

همان طور که قبلاً نیز بارها و بارها گفته شده، برای رسیدن به نتیجه مطلوب، پیش از هر چیز دیگر، این نظم و پایبندی شما به انجام این اقدامات اصلاحی است که به شما و فرزندتان کمک خواهد کرد. فراموش نکنید که تغییر یک فرایند آرام و تدریجی است، پس صبور باشید.