فرآموز سیار (رنگین کمان هیجانات کودک من):
دهه اول زندگی کودک، یکی از مهمترین دوره های رشد او به شمار می آید و آنچه در این دوران رخ می دهد، بر توانمندسازی او در دوره های بعدی زندگی تاثیرگذار است. از آنجا که اساس شخصیت فرد در دوره کودکی شکل می گیرد محققان و صاحب نظران، آموزش مهارت های اثربخش در این دوران را برای رشد همه جانبه کودک بسیار موثر می دانند.
از سوی دیگر خانواده پایهگذار شخصیت و ارزشها و معیارهای شناختی کودک است که نقش مهمی در تعیین سرنوشت و خطمشی زندگی آینده فرد دارد و اخلاق و صحت و سلامت روانی فرد تا حدود بسیاری درگرو عملکرد خانواده است. درواقع خانواده جامعه کوچکی است که هدفش رشد و تکامل همه جانبه کودکان بوده و این هدف در مراحل اولیه توسط خانواده و سپس بوسیله سازمان های آموزشی اعم از مراکز پیش دبستان، دبستان و سایر نهادهای تربیتی تحقق مییابد.
در همین راستا اداره کل سلامت شهرداری تهران، اقدام به طراحی سایت شهروند فردا به منظور ارتقا سطح سواد آموزشی و تربیتی والدین نموده است. در این نوشتار قصد داریم شما را با اهمیت مهارت های مورد نیاز رشد کودکان در ابعاد مختلف جسمانی، شناختی، هیجانی، اجتماعی و اخلاقی آشنا نموده و با تمرکز بر مهارت شناخت، ابزار و تکنیک های مدیریت هیجانات، بستر توانمندسازی فرزند عزیزتان را در روابط عاطفی و اجتماعی فراهم نماییم. بدین منظور در گام اول از شما تقاضا می کنیم به منظور شناسایی سبک فرزندپروری خود در مواجهه با هیجانات فرزند دلبندتان به سوالات پرسشنامه زیر پاسخ داده و با استفاده از کلید ارائه شده به شناسایی الگوی والدگری خود در این زمینه بپردازید.
والدین گرامی:
ضمن عرض سلام،
خواهشمند است به سؤالات پرسشنامه زیر که با هدف ارزیابی اولیه شما از وضعیت عملکرد خودتان در زمینه مهارت مدیریت هیجانات خود و فرزند دلبندتان تنظیم گردیده است، به دقت پاسخ دهید. این پرسش ها نشان دهنده سبک فرزندپروری و نگرش شما در مواجهه با هیجانات اصلی کودکتان (شادی، غم، خشم و ترس) می باشد.
لطفا یک قلم و کاغذ کنار دست خود بگذارید و سپس از جدول سوالات زیر صادقانه پاسخی را که بیانگر نوع نگرش و احساس شما است، اگر موافق هستید گزینه «درست» و اگر با هر سوال موافق نیستید «نادرست» را علامت بزنید. سپس بر اساس راهنمای تفسیر که در زیر جدول سوالات توضیح داده شده، تعداد پاسخ های درست خود را جمع زده و با سبک فرزند پروری خود را بیشتر آشنا شوید:
*** برای دریافت رایگان پرسشنامه آنلاین سبک های فرزند پروری، می توانید اینجا «کلیک» و ثبت نام کنید.
شماره سوال | عنوان سؤال | درست | نادرست |
۱ | مسایل کودکان بسیار کوچکتر از آن است که ما را ناراحت کند. | ||
۲ | به نظر من عصبانی شدن امری عادی است به شرط اینکه بتوان آن را کنترل کرد. | ||
۳ | معمولا وقتی بچه ها ادای ناراحت شدن را در میآورند برای این است که توجه بزرگترها را به خودشان جلب کنند. | ||
۴ | خشم کودک سزاوار محروم سازی است. | ||
۵ | وقتی فرزندم ناراحت میشود، تبدیل به کودک واقعا لوسی میشود. | ||
۶ | وقتی کودکم ناراحت است از من انتظار دارد که همه چیز را برای او به بهترین شکل تغییر دهم. | ||
۷ | هیچ فرصتی برای ناراحتی در زندگی خودم ندارم. | ||
۸ | خشم حالتی خطرناک است. | ||
۹ | اگر ناراحتی کودک را نادیده بگیرید، ناراحتی از بین میرود و مشکل به خودی خود حل میشود. | ||
۱۰ | معمولا خشم به معنای پرخاشگری است. | ||
۱۱ | معمولا کودکان برای رسیدن به اهدافشان ناراحت میشوند. | ||
۱۲ | به نظر من ناراحتی امری عادی است به شرط آنکه تحت کنترل باشد. | ||
۱۳ | ناراحتی حالتی است که باید رفع شود و در برابر آن باید خم بر ابرو نیاورد، نه اینکه به آن بپردازیم. | ||
۱۴ | دوست دارم به ناراحتی فرزندم توجه کنم به شرط آنکه این ناراحتی طولانی نباشد. | ||
۱۵ | ترجیح میدهم فرزندم شاد باشد تا اینکه بیش از حد هیجانی باشد. | ||
۱۶ | زمان ناراحتی فرزندم، فرصتی برای حل مسأله است. | ||
۱۷ | فرزندم را یاری میکنم تا به سرعت ناراحتی اش رفع شود تا بتواند در مسیر بهتری حرکت کند. | ||
۱۸ | از نظر من ناراحتی کودک هیچ گونه فرصتی برای آموزش بیشتر به او نیست. | ||
۱۹ | فکر میکنم وقتی بچه ها ناراحت هستند بیش از اندازه به نکات منفی زندگی اهمیت میدهند. | ||
۲۰ | وقتی فرزندم رفتارهایی ناشی از خشم نشان میدهد، خیلی غیرقابل تحمل میشود. | ||
۲۱ | مسأله مهم این است که بدانم چرا فرزندم احساس خشم دارد. | ||
۲۲ | وقتی فرزندم ناراحت میشود به او اخطار میکنم که مواظب بروز رفتارهای بدش باشد. | ||
۲۳ | وقتی فرزندم ناراحت است نگران میشوم که مبادا شخصیت منفی او آشکار شود. | ||
۲۴ | سعی نمیکنم چیز به خصوصی در مورد هیجان خشم به فرزندم بیاموزم. | ||
۲۵ | در مورد بروز خشم معتقد هستم که ابراز آن امری عادی است. | ||
۲۶ | مطمئن نیستم چیزی وجود داشته باشد که بتوان برای تغییر عصبانیت انجام داد. | ||
۲۷ | برای کودک خشمگین، چیزی بیش از آرام کردن او نمیتوان انجام داد. | ||
۲۸ | وقتی فرزندم عصبانی است تلاش میکنم به او بگویم در هر شرایطی دوستش دارم. | ||
۲۹ | وقتی فرزندم خشمگین می شود، معتقد نیستم که از من بخواهد کاری برایش انجام بدهم. | ||
۳۰ | سعی نمیکنم هیچ چیز به خصوصی در مورد خشم به فرزندم آموزش بدهم. | ||
۳۱ | اگر بخواهم در مورد خشم درسی به فرزندم بیاموزم این است که ابراز خشم ایرادی ندارد. | ||
۳۲ | وقتی فرزندم خشمگین است سعی میکنم این حالت او را درک کنم. | ||
۳۳ | وقتی فرزندم خشمگین است سعی میکنم به او بگویم در هر شرایطی دوستش دارم. | ||
۳۴ | وقتی فرزندم خشمگین است، درست نمیدانم که از من بخواهد کاری برای او انجام بدهم. | ||
۳۵ | فرزندم بداخلاق است و من در این مورد نگران هستم. | ||
۳۶ | فکر نمیکنم درست باشد کودک خشمش را نشان دهد. | ||
۳۷ | افراد خشمگین غیرقابل کنترل هستند. | ||
۳۸ | ابراز خشم در کودک منجر به بروز رفتارهایی چون پرتاب کردن و لگد زدن میشود. | ||
۳۹ | کودکان خشمگین میشوند تا بدین وسیله به اهدافشان برسند. | ||
۴۰ | وقتی فرزندم خشمگین میشود، نگران تمایلات منفی و مخرب او میشوم. | ||
۴۱ | وقتی فرزندم خشمگین است، زمان حل مسأله است. | ||
۴۲ | ابراز کردن خشم برای کودک هیجان برانگیز است. | ||
۴۳ | خشم کودک مهم است. | ||
۴۴ | کودکان حق خشمگین شدن را دارند. | ||
۴۵ | می خواهم فرزندم خشمگین شود تا بتواند از حقش دفاع کند. |
شیوه تفسیر نمره های پرسشنامه سبک فرزند پروری:
به طور معمول ۴ سبک فرزند پروری داریم که والدین غالبا بر اساس یکی از آن ها بیشتر عمل می کند. برای اینکه ببینید شما «والدین» در مواجهه با هیجانات کودکتان بیشتر چگونه عمل می کنید، مطابق توضیحات زیر تعداد پاسخ های درست و نادرستی که از لیست بالا انتخاب کردید را جمع زده تا سبک غالب خود را کشف کنید:
۱. سبک سهل انگار
تعداد پاسخ های انتخابی گزینه درست به سوال های زیر را با هم جمع کنید.
1، 2، 6، 7، 9، 12، 13، 14، 15، 17، 18، 19، 24.
- سپس حاصل جمع امتیازها را بر 13 تقسیم کنید. این امتیاز نشاندهنده میزان سبک سهل انگاری در فرزند پروری و مواجهه با کودکتان است.
۲. سبک کنترل گر و محکوم کننده
تعداد پاسخ های انتخابی گزینه درست به سوال های زیر را با هم جمع کنید.
3، 4، 5، 8، 10، 11، 20، 21، 22، 35، 36، 56،38، 39، 40.
- سپس حاصل جمع امتیازها را بر 15 تقسیم کنید. این امتیاز نشاندهنده میزان سبک محکوم کننده در فرزند پروری و مواجهه با کودکتان است.
۳. سبک بی تفاوت و رها کننده
تعداد پاسخ های انتخابی گزینه درست به سوال های زیر را با هم جمع کنید.
25، 26، 27، 28، 29، 30، 31، 33، 34.
- سپس حاصل جمع امتیازها را بر 9 تقسیم کنید. این امتیاز نشاندهنده میزان سبک رها کننده در فرزند پروری و مواجهه با کودکتان است.
۴. سبک اقتدارگرا و آموزش دهنده
تعداد پاسخ های انتخابی گزینه درست به سوال های زیر را با هم جمع کنید.
16، 21، 32، 41، 42، 43، 44، 45.
- سپس حاصل جمع امتیازها را بر 8 تقسیم کنید. این امتیاز نشاندهنده داشتن سبک آموزشگری در فرزند پروری و مواجهه با کودکتان است.